Pushtimi rus i Ukrainës ka shkaktuar një valë falsiteti në mediat sociale dhe valët e transmetimit. Në një seri të re podkastesh të Radio 4, Lufta kundër së Vërtetës, raportuesja e BBC-së, Marianna Spring, e cila përcjellë historitë e njerëzve të kapur nga dezinformata – jep disa këshilla se si të shmangët ajo.
Ajo thotë se, që nga fillimi i luftës, kutia e saj postare është përmbytur me mesazhe nga njerëz që i tregojnë për video mashtruese në burimet e tyre të mediave sociale dhe llogaritë e trolleve që promovojnë teori konspirative.
Spring ka renditur disa metoda që u shërbejnë lexuesve të dallojnë informacionin e keq – dhe të ndalojnë përhapjen e tij?
1. Kujdes nga videot e vjetra dhe mashtruese
Ka video shumë reale, shqetësuese që shpërndahen rreth asaj që po ndodh në terren në Ukrainë. Por ka edhe pamje nga konfliktet e vjetra që po bëhen virale. Shpesh njerëzit e shpërndajnë atë sepse janë të shokuar – apo edhe duke u përpjekur të ndihmojnë. Por kjo thjesht po shton kaosin.
Mënyra më e mirë për të kuptuar nëse një video është e vërtetë apo jo është të kërkoni të dhëna – si moti, shenjat rrugore, gjuhët që njerëzit flasin.
Videot e pushtimit rus të Krimesë dhe nga shpërthimi në Bejrut në vitin 2020 janë shpërndarë gjerësisht, duke pretenduar se janë nga konflikti aktual.
Duke përdorur Google Maps, mund të kuptoni nëse videoja është vërtet nga vendi ku pretendohet të jetë. Dhe duke përdorur kërkime të kundërta të imazheve – të disponueshme nga një numër faqesh interneti – mund të shihni nëse e njëjta video ose imazh është shpërndarë në internet më parë. Kjo është një shenjë që tregon se është ricikluar nga një ngjarje e mëparshme.
2. Kush po e ndan atë – dhe pse?
Është e rëndësishme të shqyrtohet se kush ka shpërndarë një postim në radhë të parë. A mund të verifikoni se cilët janë ata – dhe a janë ata një burim i besuar?
Ata që kanë postuar video mashtruese ndonjëherë kërkojnë pëlqime dhe shpërndarje. Është një kohë shqetësuese – dhe postimet në lidhje me atë që po ndodh në Ukrainë ka të ngjarë të vazhdojnë. Të tjerë po shpërndajnë pretendime të rreme për të nxitur narrativa të caktuara – për të nxitur agjendat e tyre politike ose për të mbjellë dyshime dhe konfuzion.
Disa të rinj më kanë treguar për llogari pro-ruse që debatojnë me ukrainasit, duke sugjeruar pa asnjë provë se lufta është “inskenuar” ose Ukraina po bombardon territorin e saj.
3. Ndalo para se ta shpërndash
Shumë nga ato që janë në mediat sociale për luftën janë të frikshme. Ajo shkakton një reagim – dhe kjo do të thotë që njerëzit ndonjëherë shpërndajnë postime përpara se të kontrollojnë nëse janë të vërteta. Dezinformimi përhapet sepse luan me emocionet dhe paragjykimet tona.
(Artikulli i plotë nga BBC)
