Në fjalimin e tij të mbajtur me rastin e organizimit të paradës ushtarake në Moskë, Presidenti rus Vladimir Putin, ka bërë një sërë pretendimesh për Ukrainën dhe NATO-n.
BBC ka kontrolluar disa nga gjërat që ai tha.
“Kiev ka deklaruar se mund të marrë armë bërthamore”
Presidenti Putin ka thënë në mënyrë të përsëritur se Ukraina ka në plan të blejë armë bërthamore si një justifikim për pushtimin e Rusisë, megjithëse nuk ka asnjë provë që e dëshmon këtë pretendim.
Kur ishte pjesë e ish-Bashkimit Sovjetik, Ukraina kishte armë bërthamore, por hoqi dorë nga këto në vitet 1990 në këmbim të garancive të sigurisë nga SHBA, Britania e Madhe dhe Rusia.
Vitin e kaluar, ambasadori ukrainas në Gjermani, Andriy Melnyk, tha se nëse Ukraina nuk mund të bashkohej me NATO-n, mund të duhet të rishqyrtojë statusin e saj pa armë bërthamore.
“Ose jemi pjesë e një aleance si NATO… ose kemi të vetmen mundësi – të armatosemi vetë dhe ndoshta të mendojmë përsëri për statusin bërthamor”.
Megjithatë, qeveria ukrainase nuk ka shprehur synimin për të blerë armë bërthamore dhe një dokument strategjik ushtarak i botuar vitin e kaluar nuk i referohej atyre.
Një raport nga Buletini i Shkencëtarëve Atomik në mars vuri në dukje se edhe nëse Ukraina do të donte armë bërthamore, ajo do të përballej me sfida të mëdha logjistike dhe teknike në krijimin e materialit bërthamor të shkallës së armëve dhe duke pasur mjetet për ta shpërndarë atë.
Kjo do të nënkuptojë gjithashtu se Ukraina do të shkelë detyrimet e saj sipas Traktatit të Mospërhapjes Bërthamore, të cilit ajo iu bashkua në 1994. Kjo ndalon vendet që nuk kanë armë bërthamore t’i blejnë ato.
Mbikëqyrësi bërthamor i OKB-së, Agjencia Ndërkombëtare e Energjisë Atomike (IAEA), thotë se nuk ka parë asnjë shenjë në Ukrainë “të devijimit të materialit bërthamor, të destinuar për aktivitete paqësore, për qëllime të tjera”.
“Kishte çdo tregues se një përplasje me neo-nazistët – e mbështetur nga SHBA dhe partnerët e saj të vegjël – ishte e pashmangshme”.
Presidenti Putin ka pretenduar shpesh praninë e neo-nazistëve dhe “banderitëve” në Ukrainë si një justifikim për pushtimin e Rusisë.
Në zgjedhjet e fundit parlamentare në 2019, mbështetja për kandidatët e ekstremit të djathtë ishte vetëm 2% – shumë më e ulët se në shumë vende të tjera evropiane.
Presidenti i Ukrainës Volodymyr Zelensky është hebre dhe anëtarët e familjes së tij vdiqën në Holokaust.
Në zgjedhjet presidenciale të vitit 2019, të cilat Zelensky fitoi, kandidati kryesor i ekstremit të djathtë fitoi vetëm 1.6% të votave.
Por ka pasur grupe të ekstremit të djathtë në Ukrainë – më i profilit të lartë është regjimenti Azov – elementë, të cilët kanë shprehur mbështetje për ideologjinë naziste.
Ajo u formua për t’i rezistuar separatistëve të mbështetur nga Rusia, të cilët pushtuan zonat e Ukrainës lindore në vitin 2014 dhe më pas u absorbua si një njësi brenda ushtrisë ukrainase.
Termi “Banderitë” i referohet mbështetësve të liderit nacionalist të Luftës së Dytë Botërore, Stepan Bandera, i cili shprehu pikëpamje antisemite dhe për një kohë bashkëpunoi me Gjermaninë naziste.
Ai mbetet një figurë shumë e diskutueshme në Ukrainë, disa e përshëndesin atë si një nacionalist patriot, të tjerë e dënojnë për simpatitë e tij naziste.
(Artikulli i plotë i publikuar nga BBC, i disponueshëm në gjuhën angleze)
