Hulumtim nga EUvsDisinfo
Kremlini vazhdon të izolojë popullsinë ruse nga bota e jashtme për sa i përket qasjes në informacione të besueshme, duke përfshirë një qëndrim gjithnjë e më kërcënues ndaj Wikipedia-s. Rregullatori rus i medias Roskomnadzor pretendoi se Wikipedia ishte bërë burimi i “një linjë të re sulmesh të vazhdueshme ndaj rusëve” dhe se artikujt e saj promovonin “një interpretim ekskluzivisht antirus të ngjarjeve”. E ardhmja e Wikipedia në Rusi është në ajër, por ende, enciklopedia në internet mbetet e qasshme.
Wikipedia është një nga mrekullitë e kohës sonë. Duke festuar 20 vjetorin e saj në 2021, kjo faqe kishte arritur më shumë se 55 milionë artikuj në mbi 300 gjuhë (këtu). Nuk është e madhe vetëm nga përmbajtja, por është gjithashtu është një nga faqet e internetit më të angazhuara globalisht, duke u renditur në vendin e 10-të sipas Alexa (këtu) dhe faqet e Wikipedia shfaqen rregullisht midis rezultateve më të mira të kërkimit të Google (këtu) pothuajse në çdo temë të caktuar. Pjesa më befasuese e saj: shumica e kësaj arrihet nga miliona kontribues vullnetarë (këtu) në mbarë botën, të cilët e redaktojnë
Disa kanë argumentuar (këtu) se Wikipedia është një nga platformat sociale që mbrohet më së miri nga keqinformimi dhe dezinformimi. Mund të jetë kështu, duke pasur parasysh konfigurimin dhe politikën editoriale (këtu) që ndryshon jashtëzakonisht nga Facebook, YouTube, Twitter, TikTok dhe të tjerët.
Megjithatë, jo të gjitha modifikimet bëhen me mirëbesim. Një shembull i fundit i një keqpërdorimi të hapjes së platformës është infiltrimi i Wikipedia në gjuhën kineze, të cilën Fondacioni Wikimedia e hetoi për gati një vit (këtu). Ekziston edhe “redaktimi i hakmarrjes” (këtu) – duke futur përmbajtje të rreme, të njëanshme ose shpifëse në artikuj, veçanërisht biografitë e njerëzve të gjallë.
Nga subjektet e sanksionuara në pikat e referencës në Wikipedia
Për të kuptuar më mirë cenueshmërinë e Wikipedia-s ndaj dezinformimit të padashur dhe dezinformimit të qëllimshëm, ne zhvilluam një studim pilot vitin e kaluar duke u fokusuar në katër dezinformata të njohura pro-Kremlinit – SouthFront, NewsFront, InfoRos dhe Strategic Culture Foundation. Të katër janë të lidhur me shërbimet e inteligjencës ruse dhe janë sanksionuar nga Departamenti i Thesarit i SHBA-së (këtu) për përpjekje për të ndërhyrë në zgjedhjet e 2020-ës në SHBA.
Para se të zhyteni në gjetjet, një koment mbi metodologjinë. Hulumtimi kishte për qëllim t’u përgjigjej tre pyetjeve. Së pari, cili është dëmi i mundshëm i shkaktuar nga referenca në dezinformatat e përzgjedhura? Së dyti, lidhjet me mediat janë të qëllimshme apo rezultat thjesht i neglizhencës? Së treti, cilat janë mënyrat e mundshme për të reduktuar ndikimin e kësaj?
Në hapin e parë, sa më shumë artikuj të Wikipedia-s që të jetë e mundur që i referohen domeneve në fjalë u hartuan dhe u mblodhën duke përdorur disa burime: kërkimin e vetë Wikipedia-s, motorë të tjerë kërkimi (Google, Bing, Seznam) dhe bazat e të dhënave të lidhjeve (Semrush, BuzzSumo). Më pas, historiku i rishikimeve të të gjithë këtyre artikujve u mblodh dhe u përpunua, duke identifikuar rishikimet në të cilat u shtuan ose u hoqën referencat. Dhe së fundi, të dhënat u përpunuan më tej për të shtuar numërimet e përgjithshme (p.sh., numri aktual i referencave për çdo artikull dhe për çdo URL të synuar unik).
Rezultatet
Duke analizuar përmbajtjen e dhjetëra mijëra rishikimeve të artikujve të para-identifikuar, u duk se nga fundi i vitit 2021, katër burimet e dezinformimit në fokus të studimit u përdorën si pika referimi në të paktën 625 artikuj dhe në një moment janë shfaqur në të paktën 690 artikuj. Pjesa më e madhe e artikujve në fjalë i referohen southfront.org (57 përqind), e ndjekur nga news-front.info (27 përqind).
Për sa i përket temave, shumica e artikujve përkatës ishin të lidhura me konfliktet në Lindjen e Mesme, me fjalë kyçe si “Siri/Sirian”, “ofensive”, “luftë (civile)”, por edhe “ruse” ose “ndërhyrje”.
Shumica e artikujve që i referohen njërës prej katër dezinformatave pro-Kremlinit shfaqen në pesë versione gjuhësore të Wikipedia: rusisht (136 artikuj), arabisht (70), spanjisht (52), portugalisht (45) dhe vietnameze (32). Rusishtja është gjithashtu një nga versionet e pakta gjuhësore ku news-front.info është burimi më i zakonshëm i të katërve.
(Artikulli i plotë në gjuhën angleze i publikuar nga EUvsDisinfo)
