Analizë nga EUvsDissinformation
Një tipar përcaktues i dezinformimit pro-Kremlinit është përsëritja. Me gjithë pretendimet e egra që bëjnë, mediat pro-Kremlinit shpesh tingëllojnë si një “kasetë e prishur” që i përmbahet vetëm një grushti mesazhesh bazë për audiencën vendase dhe ndërkombëtare. Kjo nuk është rastësi apo pakujdesi, është nga projektimi: përsëritja i bën gënjeshtrat të tingëllojnë më të besueshme. Mediat dezinformuese pro-Kremlinit e arrijnë këtë duke iu përmbajtur një sërë tregimesh të përsëritura që funksionojnë si modele për histori të veçanta.
Një rrëfim është një mesazh i përgjithshëm i komunikuar përmes teksteve, imazheve, metaforave dhe mjeteve të tjera. Tregimet ndihmojnë në transmetimin e një mesazhi duke krijuar pezullim dhe duke e bërë informacionin tërheqës. EUvsDisinfo ka identifikuar një grup prej pesë tregimesh dominuese të përdorura nga dezinformatat ruse dhe pro-Kremlinit. Ne i kemi parë të vendosura në shumë raste: për shembull, për të ndërhyrë në zgjedhje, për të përhapur gënjeshtra për pandeminë COVID-19 dhe për të justifikuar luftën e paprovokuar në Ukrainë.
Këtë herë, ne po ju sjellim një përmbledhje të përditësuar të këtyre tregimeve.
Narrativa numër 3: “Sovraniteti i humbur”
Burimet ruse dhe pro-Kremlimit të dezinformimit pëlqejnë të pretendojnë se disa vende nuk janë më vërtet sovrane. Në vitin 2015, një karikaturist për agjencinë shtetërore ruse të lajmeve RIA Novosti ilustroi këtë ide me një imazh: Xha Semi “Uncle Sam” po ndez flakën në një stufë me gaz, duke i detyruar evropianët të kërcejnë lart e poshtë duke qarë për sanksione kundër Rusisë.
Ka pasur shumë shembuj të kësaj narrative të përhapur në media pro-Kremlinit: për shembull, Ukraina udhëhiqet nga të huajt dhe shtetet baltike nuk janë vërtet vende. Mediat dezinformuese pro-Kremlinit pohojnë gjithashtu se me pranimin e tyre në NATO, Finlanda dhe Suedia tani janë gati të humbasin sovranitetin e tyre dhe se po veprojnë nën presionin e huaj (SHBA, NATO). Shembuj të mëtejshëm për këtë narrativë janë të shumtë: BE-ja drejtohet nga Uashingtoni, Japonia është një shtet vasal, Gjermania është një territor i pushtuar, vendimet në Ukrainë nuk merren nga presidenti i saj, por nga SHBA, e kështu me radhë.
Asnjë vullnet politik i pavarur i popullit
Të lidhura ngushtë me narrativën e “sovranitetit të humbur” janë mesazhet dezinformuese pro-Kremlinit për të ashtuquajturat “revolucione me ngjyra”. Këto mesazhe pretendojnë se trazirat sociale ose protestat politike janë të orkestruara nga të huajt e fuqishëm (Perëndimi) dhe kurrë nuk janë një shprehje e vërtetë e aktivizmit apo ankesave të qytetarëve. Shembujt janë të shumtë dhe datojnë që nga protestat e Euromaidanit në Ukrainë në 2013-2014, kur mediat pro-Kremlinit akuzuan në mënyrë të rreme zyrtarët amerikanë për organizimin e protestave popullore.
Hedhja poshtë nga Kremlini i vullnetit të pavarur politik dhe aspiratave të popujve të tjerë është arrogante dhe shpesh fsheh një qasje imperialiste ndaj popullit ose vendit në fjalë. Duke dështuar të kuptojë konceptin e vullnetit të lirë, Kremlini i drejtohet mendimit konspirativ – “Pse dikush me mendje të drejtë do të dëshironte të distancohej nga Rusia? Kjo mund të jetë vetëm për shkak të manipulimit të udhëhequr nga anglo-saksonët’. Nuk është për t’u habitur, sipas këndvështrimit të Kremlinit, BE-ja është gjithashtu nën kontrollin anglo-sakson.
Minimi i shtetësisë së Ukrainës
Narrativa e ‘sovranitetit të humbur’ synon të gërryejë besimin dhe në fund të korruptojë themelet e institucioneve demokratike. Ajo ka fituar gjithashtu një rëndësi të veçantë në përpjekjet e mediave pro-Kremlinit për të justifikuar agresionin ushtarak kundër Ukrainës. Një shembull famëkeq ishte Putini që pretendoi ) se “Lenini krijoi Ukrainën” disa ditë përpara se Rusia të niste një pushtim në shkallë të plotë (një pretendim që tashmë kishte qarkulluar në ekosistemin e dezinformimit pro-Kremlinit).
Në kontekstin e Ukrainës, narrativa pro-Kremlinit për ‘sovranitetin e humbur’ merr një ngjyrim edhe më të keq, imperialist. Ajo mohon jo vetëm shtetësinë e Ukrainës, por edhe vetë ekzistencën e saj duke pretenduar se “një shtet i Ukrainës nuk ka ekzistuar kurrë më parë”. Ky rrëfim, së bashku me mitin e ‘Ukrainës Naziste’, ka qenë një nga trojet qendrore të dezinformimit që justifikon pushtimin e paprovokuar të Ukrainës nga Rusia. Narrativat e lidhura me dezinformimin përfshijnë pretendime se ukrainasit, rusët dhe bjellorusët janë “një komb” dhe pretendime të shumta se Ukraina është në prag të shpërbërjes.
