Autoritetet ukrainase po hetojnë pamjet video që pretendohet se tregojnë ushtarët ukrainas duke qëlluar në këmbë të burgosurit rusë të luftës.
Videoja ka qarkulluar në mediat sociale pasi u shfaq për herë të parë në orët e para të mëngjesit të së dielës (27 mars). Që atëherë, ajo është ripostuar gjerësisht nga llogari pro-ruse në platforma të ndryshme.
Komandanti i përgjithshëm i forcave të armatosura ukrainase, Valerii Zaluzhnyi, tha se Rusia “po filmonte dhe shpërndante video të inskenuara” në mënyrë që të diskreditonte trajtimin e Ukrainës ndaj të burgosurve rusë.
Megjithatë, Oleksiy Arestovych, një këshilltar i presidentit ukrainas, Volodymyr Zelensky, tha se do të ketë një hetim të menjëhershëm dhe shtoi: “Unë do të doja t’i kujtoja të gjithë ushtrisë, civilëve dhe forcave tona mbrojtëse se abuzimi me të burgosurit e luftës është një krim lufte”.
Kryetarja e Misionit të OKB-së për të Drejtat e Njeriut në Ukrainë, Matilda Bogner tha se ishte “shumë e shqetësuar” dhe konfirmoi se video do të hetohej.
BBC ka analizuar pamjet, por ende nuk ka qenë në gjendje ta verifikojë atë në mënyrë të pavarur. Ndërsa vazhdojmë të shqyrtojmë pamjet, ja çfarë kemi zbuluar deri tani.
Por, çka në të vërtetë tregojnë këto pamje?
Pamjet – të cilat janë shumë grafike për t’u shfaqur plotësisht ngjarjen – synojnë të tregojnë një numër ushtarësh të kapur të shtrirë në tokë. Disa kanë çanta mbi kokë dhe shumë prej tyre duket se kanë gjakderdhje nga plagët në këmbë. Nuk dihet se si dhe kur janë lënduar.
Të burgosurit merren në pyetje nga robëruesit e tyre, duke i pyetur ata për njësitë dhe aktivitetet e tyre në zonë.
Në një moment, tre burra nxirren nga një automjet dhe me sa duket u qëlluan në këmbë nga një ushtar me një armë sulmi.
Këta burra më pas merren në pyetje.
Ku u filmua?
Të dielën në mbrëmje, një përdorues i Twitter kishte sugjeruar se video ishte filmuar në një fabrikë qumështi në Malaya Rohan, në juglindje të Kharkiv. BBC ka përdorur mjete gjeo-lokacioni për të konfirmuar vendndodhjen. Zona kohët e fundit ishte rimarrë nga trupat ukrainase nga forcat ruse.
Duke analizuar imazhet satelitore dhe fotografitë nga ferma, ne mund të identifikojmë të dhëna për vendndodhjen e videos.
Përpara se të qëllohen tre ushtarët, ne mund të dallojmë elementë të një shtëpie pas njërit prej tyre. Një pemë (1), një oxhak (2) dhe gjysma e sipërme e një dritareje (3) janë shumë të ngjashme me ato në një imazh të mëparshëm (nga viti 2017) të rrethinës së qumështores të cilin e gjetëm në faqen e internetit të fermës në Google.
Në video, shtëpia errësohet pjesërisht nga një strukturë e bardhë.
Në një pjesë tjetër të videos, me ushtarë të shtrirë në plan të parë, ka më shumë të dhëna vizuale.
Struktura e bardhë (4) dhe oxhaqet (1), pemët dhe muri i zi (2) janë të gjitha të pranishme në hapësirën kryesore të hapur të fermës.
Kur është filmuar?
Pamjet e videos nuk kanë tregues të kohës (orës) ose datës dhe nuk ka të dhëna të disponueshme që do të na lejojnë të përcaktojmë saktësisht se kur është filmuar.
Por pamjet e qiellit tregojnë kushte të qarta dhe toka është e thatë.
Raportet e motit nga zona e Kharkiv sugjerojnë se video mund të jetë xhiruar të shtunën më 26 mars. Të premten dhe të shtunën moti ka qenë i thatë, me diell por i ftohtë, ndërsa gjatë natës së shtunës dhe të dielës në rajon janë shënuar reshje të dobëta shiu.
Duke parë pozicionin e diellit në disa prej kornizave video, sugjeron se pamjet mund të ishin filmuar në orët e para të ditës.
Çfarë po thuhet?
Të burgosurit po merren në pyetje në rusisht. Një ekspert i gjuhëve i BBC Monitoring thotë se thekset e pyetësve “janë në përputhje me rusishten e ukrainasve”.
Një tjetër ekspert konfirmoi se ata duket se kanë thekse ukrainase lindore, duke treguar përdorimin e “hovorit” (“flas”) në vend të “govorit” rus.
Në një moment, njëri prej robërve akuzohet se ka bombarduar Kharkivin, tjetri pyetet për kombësinë e tij dhe përgjigjet se është azer (jo rus etnik).
Një nga robërit thotë se ai është i vendosur në Biskvitne, i cili është afër fshatit Malaya Rohan dhe bulmetit që ne kemi identifikuar.
Kush janë ushtarët?
Thekset e rrëmbyesve janë në përputhje me faktin se ata janë ukrainas nga lindja e vendit. Megjithatë, kjo nuk konfirmon se ata janë ushtarë ukrainas – mbetet e mundur që ata mund të jenë separatistë pro-rusë nga ky rajon.
Ata gjithashtu kanë veshur uniforma me shirita blu të përdorur nga forcat ukrainase, megjithëse përsëri kjo nuk është aspak përfundimtare.
Megjithatë, forcat ukrainase ishin në afërsi.
Gjatë fundjavës 26-27 mars, një video u postua në internet që tregon aktivitetet e njësisë Kraken, e lidhur me grupimin politik të Korpusit Kombëtar të ekstremit të djathtë. BBC ka gjeo-vendosur pamjet nga kjo video në fshatin Vilkhivka, 3.5 milje (5.6 km) nga Malaya Rohan. Moti është njësoj me diell dhe i thatë.
Grupi tha se 30 rusë u kapën në fshat më 25 mars dhe videoja e Kraken ka pamjet e të burgosurve të lidhur, të lidhur me sytë dhe duke u futur në një furgon në një moment dhe të detyruar të këndojnë himnin kombëtar të Ukrainës në një pikë tjetër. Por ndaj tyre nuk ka të shtëna apo dhunë të rëndë. BBC kontaktoi Konstantin Nemichev, kreun e Korpusit Kombëtar në rajonin e Kharkiv. Ai tha se forcat e tij i trajtuan të burgosurit në mënyrë “njerëzore” dhe mohuan çdo lidhje me videon e të shtënave të supozuara.
kamufluar.
Ne i kërkuam Nick Reynolds, një ekspert ushtarak nga Instituti Mbretëror i Shërbimeve të Bashkuara (RUSI), të ekzaminojë këtë imazh.
“Duket e ngjashme me mënyrën se si SOF [forcat speciale] ukrainase kamuflojnë pushkët e tyre sulmuese”, na tha ai, “por arma duket thelbësisht e ndryshme nga ato që kam parë.”
Ai gjithashtu vuri në dukje se të dyja palët kanë kapur armë nga njëra-tjetra kështu që është e vështirë të jesh përfundimtar për armën.
Pyetje për të shtënat
Në pjesën më shqetësuese të videos, tre burra duket se janë qëlluar në këmbë nga një distancë e afërt me një armë sulmi.
Ka pasur disa debate në mediat sociale nëse pamjet janë të vërteta apo të inskenuara, me disa njerëz që pretendojnë se nuk ka gjak të mjaftueshëm, dëshmi të plagëve në dalje ose zëri i klithmave dhe britmave nga viktimat.
Ne ua treguam videon disa kirurgëve të traumës dhe ish mjekëve ushtarakë, të cilët na dhanë mendimin e tyre të ekspertëve, por dëshiruan të mbeten anonimë.
Njëri tha se kishte trajtuar ushtarët që kishin pësuar lëndime me armë zjarri, të cilët nuk bërtisnin ose bërtisnin dhe tha se mungesa e gjakderdhjes tek disa prej ushtarëve të plagosur mund të shpjegohej me faktin se ata kishin aplikuar një tunik (duket në video).
Ai tha: “Mendoj se pamjet nuk mund të kategorizohen si “të rreme” thjesht bazuar në imazhet e parë. Kjo kërkon një hetim për krime lufte.”
Një mjek tjetër tha: “Duket e vërtetë… këto plotësojnë përshkrimin e të shtënave ndëshkuese në gjymtyrë”.
Njerëz të tjerë në mediat sociale vunë në dukje mungesën e zmbrapsjes së dukshme në pushkën sulmuese kur ajo u qëllua, duke pretenduar se ajo mund të kishte qëlluar fishekë bosh.
Z. Reynolds thekson se raundi 5.45 mm i AK-74 është i kalibrit të vogël dhe ka shumë pak zmbrapsje, por ai gjithashtu shtoi se “cilësia e videos nuk është e madhe”.
