Studim nga Chikezie E. Uzuegbunam, Dani Madrid-Morales, Emeka Umejei, Etse Sikanku, Gregory Gondwe, Herman Wasserman, Khulekani Ndlovu dhe Melissa Tully, për revistën “The Conversation”.
Informacioni i pasaktë në mediat sociale është bërë problem në shumë vende të botës. Tashmë dihet për problemet që shfaqen në këtë aspekt te shtetet në hemisferën veriore të globit, por shumë më pak dihet për atë që po ndodh në hemisferën jugore, veçanërisht në Afrikë.
Në vendet afrikane ka një popullsi në rritje të shpejtë të përdoruesve të internetit dhe mediave mobile. Ata kanë mjetet për të shkëmbyer informacion shpejt dhe lehtë. Por ato gjithashtu mund të përhapin dezinformim dhe lajme te rreme.
Një studim i fundit zbuloi se përdoruesit e mediave sociale në Kenia, Nigeri dhe Afrikë të Jugut kishin më shumë të ngjarë të ndanin informacione të rreme në internet sesa homologët e tyre në SH.B.A. Për të kapërcyer problemet e shoqëruara me keqinformim dhe dezinformim, është thelbësore të kuptohet pse njerëzit e bëjnë këtë. Informacioni i rremë dhe mashtrues në lidhje me pandeminë COVID-19, për shembull, mund të jetë kërcënues për jetën. Dezinformimi politik gjithashtu rrezikon demokracinë në kontinent.
Duke u bazuar në atë studim, ekipi i revistës britanike “theconversation.com” ka zbuluar pse përdoruesit e rinj të mediave në Afrikë shpërndajnë informacion në internet. Sipas këtij zbulimi konstatohet se përdoruesit kalojnë ca kohë duke menduar nëse informacioni është i vërtetë. Vendimi i tyre për ta ndarë atë (edhe nëse e dinë që është i pavërtetë) varet nga tema dhe lloji i mesazhit. Por, dallime në këtë aspekt ka edhe në mes të shteteve, përkundër që ato janë në Afrikë dhe janë vende fqinje.
Arsyet e shpërndarjes
Në fund të vitit 2019 dhe në fillim të vitit 2020, hulumtuesit e “theconversation.com” kanë anketuar studentë në gjashtë vende afrikane: Kenia, Nigeria, Afrika e Jugut, Gana, Zambia dhe Zimbabve. Në total, është biseduar me 94 studentë të universitetit në fokus grupe. Nga hulumtuesit u është treguar atyre (studentëve) disa mashtrime të cilat qarkulluan gjerësisht në mediat sociale në atë kohë. Dy nga këto mashtrime kishin të bënin me shëndetin, dhe një kishte të bënte me politikën lokale.
Në të gjashtë vendet, motivimi më i zakonshëm për ndarjen e (keq) informacionit, përfshirë artikujt dhe lajmet në lidhje me shëndetin në lidhje me terrorizmin, dhunën politike dhe mashtrimet, kryesisht i atribuohej një ndjenje të detyrës qytetare ose një detyrimi moral. Në këto raste, studentët ndiheshin të detyruar të lajmëronin miqtë dhe familjen “për çdo rast” që informacioni doli i vërtetë. Sipas tyre, mosbërja e tyre mund të dëmtojë marrëdhëniet e tyre.
Edhe Humori dhe përdorimi i parodisë ndikuan në ndarjen e (keq) informacionit politik. Kjo vërteton një studim të mëparshëm të vendeve afrikane, që ndryshon nga studimet në vendet e zhvilluara ku pozicioni shoqëror dhe orientimi politik janë faktorë më i rëndësishëm.
Motivimet politike shpesh janë theksuar si një arsye për ndarjen e dezinformatave diku tjetër. Studimi zbuloi se këto motivime kanë rol të ndryshëm, varësisht prej vendit dhe shoqërisë.
Për shembull, në Zimbabve, ku liria e shtypit është e dobët dhe autoritarizmi është ende një realitet, ndarja e informacionit politik (keq) u paraqit si një akt i guximshëm. Në Afrikën e Jugut dhe Ganë, që të dy kanë një sektor mediatik relativisht të gjallë dhe një demokraci të gabuar, studentët duket se ishin më pak të motivuarit për të ndarë lajmet politike.
Për shembull, në Zimbabve, ku liria e shtypit është e dobët dhe autoritarizmi është ende një realitet, ndarja e (keq) informimit politik u paraqit si një akt i guximshëm. Në Afrikën e Jugut dhe Ganë, që të dy kanë një sektor mediatik relativisht të gjallë dhe një demokraci të në konsolidim, studentët duket se ishin më pak të motivuarit për të ndarë lajmet politike.
(Artikulli i plotë në anglisht në The Conversation)
