Edukimi mbi Medien dhe Informacionin – EMI – ka të bëjë me pajisjen e qytetarëve me kompetencat dhe aftësitë për t’u përfshirë dhe për të ndërvepruar në mënyrë efektive dhe të përgjegjshme me medien dhe sistemet e informacionit. Kjo u mundëson atyre që të bëhen qytetarë aktivë dhe kritikë, të cilët mund të marrin pjesë në jetën qytetare dhe të kontribuojnë në fuqizimin e demokracisë.
Ndonëse deri vonë janë përdorur ndaras dy definicione: edukimi medial dhe edukimi informativ, Organizata e Kombeve të Bashkuara për Edukim, Shkencë dhe Kulturë (UNESCO) e ka konceptuar definicionin e përbërë Edukimi mbi medien dhe informacionin (EMI) pasi kjo qasje siguron definicion më gjithëpërfshirës për nevojën që të ofrohen edukimet e ndërlidhura si edukim financiar, shëndetësor, digjital etj. Në faqet në vazhdim, është paraqitur koncepti i EMI-së sipas kornizës së UNESCO-s.
EMI, i kuptuar si një koncept i përbërë, përfshin njohuritë, aftësitë dhe qëndrimet që u mundësojnë qytetarëve të:
- Kuptojnë rolet dhe funksionet e medieve dhe ofruesve të tjerë të informacionit në shoqëritë demokratike;
- Kuptojnë kushtet në të cilat këto funksione mund të përmbushen plotësisht;
- Njohin dhe artikulojnë nevojën për informacion;
- Gjejnë dhe t’i qasen informacionit përkatës;
- Vlerësojnë në mënyrë kritike informacionin dhe përmbajtjen e medieve dhe ofruesve të tjerë të informacionit, përfshirë ato në internet, në aspektin e autoritetit, besueshmërisë dhe qëllimit;
- Nxjerrin dhe organizojnë informacionin dhe përmbajtjen mediatike;
- Sintetizojnë ose veprojnë në idetë e abstraktuara nga përmbajtja;
- Në mënyrë etike dhe me përgjegjësi komunikojnë të kuptuarit e njohurive të krijuara për audiencën ose lexuesin në një formë dhe medium të përshtatshëm;
- Të jenë të aftë t’i aplikojnë aftësitë e TIK-ut në mënyrë që ta përpunojnë informacionin dhe të prodhojnë përmbajtje;
- Ndërveprojnë me mediet dhe ofruesit e tjerë të informacionit, përfshirë ato në Internet, për vetëshprehje, liri të shprehjes, dialog ndërkulturor dhe pjesëmarrja demokratike.
Për më shumë, EMI përfshin edhe përdorimin e medies dhe informacionit për të kontribuuar në shoqërinë e dijes përmes përvetësimit të shkathtësive për të krijuar përmbajtje informative dhe mediale. Kështu, përdorimi i medies dhe ofruesve të ndryshëm të informacionit shihet kyç jo vetëm për informim, por edhe për fuqizim personal dhe shoqëror si dhe pjesëmarrje në vendimmarrje dhe më gjerë në shoqërinë e dijes.
EMI është i interesuar t’u jap njerëzve një kuptim mbi rëndësinë e medieve dhe ofrueseve të tjerë të informacioneve në mënyrë që:
- të marrin vendime të informuara;
- të mësojnë për botën rreth tyre;
- të ndërtojnë një ndjenjë komuniteti;
- të mbajnë diskursin publik, dhe
- të angazhohen në të mësuarit jetëgjatë.
EMI ka potencial t’i luftojë sfidat më te mëdha të shekullit XXI si dezinformimi, radikalizmi, gjuha e urrejtjes, populizmi dhe diskriminimi në baza gjinore. Kur audienca ka të qartë atë se çfarë është etike, profesionale dhe kur arrijnë që çdo tekst ta lexojnë në mënyrë kritike atëherë fenomenet e lartcekura do të ballafaqohen me reagime të duhura. Me posedimin e kompetencave të EMIot, ne do të kontribuojmë çdo herë e më shumë për një shoqëri më të arsimuar, të zhvilluar, dhe me të drejta të barabarta.
Artikull nga Gentianë Paçarizi
