Shkroi: Etrit Rexhepi
Publikohet video-materiali që pretendon se shfaq të dyshuarin për vrasjen e një polici serb, Faton Hajrizin teksa flet, disa ditë pas njoftimit nga shteti serb se i njëjti është vrarë.
Videoja ku Hajrizi dëgjohet të thotë se “është gjallë” është publikuar dje (31 korrik) në Facebook nga një faqe me emrin “Gjilani”.
Cila është e vërteta?
Ky video-material i publikuar është i vjetër.
Pse u trajtua nga hibrid.info?
Deri në momentin e trajtimit videoja ka marrë 1.2 milionë shikime dhe mbi 1 mijë e 400 komente.
Vegëza e video-materialit të publikuar nga faqja “Gjilani” në Facebook:
https://www.facebook.com/gjilaniqytetiim/videos/842406484152901
Deklarata e pretenduar e Faton Hajrizit e dëgjuar nga video:
“Përshëndetje shqipet e mia, ju kërkoj ndjesë për maskën se edhe që s’kam mujt mu lajmëru ma herët, po deri jam drejtu. Shumë shpejt kam me hy edhe live edhe ja u shpjegoj kejt këtë rrugëtim që ka ndodhë këto ditë. Veç dine që Faton Hajrizi është mirë e gjallë. T’ua prishi qefin do llaskucav t’mediav.”
Hibrid.info ka hulumtuar me anë të makinave të kërkimit dhe ka gjetur këto pamje të publikuara janë marrë nga videoja e parë e Hajrizit e publikuar më 8 korrik, pas arratisjes së tij nga burgu i Smrekonicës (shih këtu).
Pamja në video-materialin e trajtuar shfaqet e afruar dhe fytyra e personit që pretendohet se flet nuk shfaqet e plotë, duke treguar vetëm ballin dhe flokët e tij. Duke u bazuar në ndriçimin e video-materialit, formën e flokëve të personit të shfaqur dhe hapësirën prapa tij, hibrid.info ka gjetur se pamjet janë nxjerrë nga videoja ku Faton Hajrizi tregonte për arratisjen e tij (shih këtu).
Pikat e ngjashme nga video e publikuar më 31 korrik dhe asaj të publikuar më 8 korrik
Hibrid.info ka kontrolluar edhe përmbajtjen e kësaj video për të vërtetuar në rast se audioja e saj përputhet me atë që dëgjohet në materialin e trajtuar, por e njëjta nuk është hasur aty.
Audioja në fjalë me gjithë hulumtimin, nuk është verifikuar nga hibrid.info.
Po ashtu, hibrid.info ka hulumtuar edhe në llogarinë në Facebook të avokatit Arianit Koci, i autorizuar nga familja Hajrizit, për të sjellë trupin e Faton Hajrizit në Kosovë, në bazë të njoftimeve të të cilit, nuk konfirmohet se personi në fjalë është i gjallë (shih këtu).
Analiza:
Videoja e publikuar me datë 31 korrik me pretendimin se Faton Hajrizi është i gjallë, nuk është aktuale.
Video-materiali që shfaq atë teksa flet, është i vjetër. Ndërsa audioja nuk përputhet me përmbajtjen e videos autentike.
Autori i publikimit, po ashtu pretendon se përmbajtja nuk është verifikuar.
Bazuar në metodologjinë e punës, hibrid.info e vlerëson si “Mashtrim” dhe “Përmbajtje e pa verifikuar”.
Arsyetimi:
Vlerësimi “Mashtrim” u bëhet atyre përmbajtjeve informative të cilat manipulohen si në aspektin vizual (deepfake, cheapfake), zanor (audio) apo tekstual të përmbajtjes për të mashtruar audiencën. Zakonisht kjo formë e mashtrimit përdoret për të prodhuar përmbajtje të paqena dhe të manipuluara.
Vlerësimi “I pa verifikuar” u bëhet atyre përmbajtjeve informative që nuk ofrojnë informata të mjaftueshme për të konfirmuar pretendimet e bëra në raport, dhe të cilat nuk kanë mundur të verifikohen për shkak të rrethanave të caktuara (shpejtësisë, mungesës së burimeve) gjatë publikimit të përmbajtjes.
