Megjithëse informacioni i rremë nuk hyn në jetën tonë me internetin, mund të thuhet se epoka digjitale në të cilën jetojmë i ka shtuar dimensione të reja problemit të informacionit të rremë. Prandaj, diversifikohen edhe aftësitë që na duhen për zgjidhjen e këtij problemi shumëdimensional.
Koncepti bazë që përdoret kur përcaktohet kjo nevojë, e cila prek shumë fusha dhe aftësi si edukimi medial, edukimi digjital, media digjitale, edukimi për lajme dhe informacionin, është edukimi kritik digjital. “Edukimi kritik digjital” thekson se të menduarit kritik është pjesë integrale e epokës digjitale.
Çfarë është edukimi kritik digjital
Në bazë të përkufizimit, edukimi kritik digjital i referohet aftësive të tilla si gjetja, kuptimi, analizimi, prodhimi dhe shkëmbimi i informacionit, aksesi në burime të besueshme, dallimi i atyre kredibile dhe përcaktimi i sigurisë në internet përmes mjeteve të tilla si telefonat inteligjentë, tabletët, kompjuterët laptop dhe kompjuterët.
Më thjesht, edukimi kritik digjital mund të konsiderohet si një grup aftësish që na mundësojnë të përmirësojmë mënyrat tona të marrjes së informacionit dhe të jemi të vetëdijshëm se mund të hasim gabime.
Një kornizë tjetër për të na ndihmuar të kuptojmë aftësitë e përfshira në edukimin kritik digjital u zhvillua nga Juliet Hinrichsen dhe Antony Coombs nga Universiteti i Greenwich. Megjithëse korniza e Hinrichsen dhe Coombs është përgatitur për edukatorët që duan të trajtojnë edukimin kritik digjital, ai gjithashtu përmban disa të dhëna për ne. Prandaj, nxënësit e edukimit kritik digjital duhet të kenë aftësitë e mëposhtme:
1- Dekodimi: Njohja me strukturat dhe rregullat e mediave digjitale, ndjeshmëria ndaj veçorive të ndryshme në produktet digjitale dhe përdorimi i sigurt i metodave dhe teknikave digjitale ekzistuese.
2- Kuptimi : Kjo përdoret për të përshkruar rolin e dikujt në krijimin e një teksti. Signifikimi është një proces refleksiv në të cilin përmbajtja, stili dhe qëllimi i tekstit janë në dialog me përvojat, njohuritë dhe reagimet e mëparshme të lexuesit. Kuptimi përfshin edhe kuptimin edhe interpretimin.
3- Analiza: Aftësia për të marrë vendime dhe zgjedhje të informuara në fushën digjitale. Do të thotë gjithashtu të jesh në gjendje t’i qasesh prodhimit dhe konsumit të materialit të digjitalizuar nga perspektiva kritike, estetike dhe etike.
4- Personaliteti: Të qenit i ndjeshëm ndaj çështjeve që lidhen me reputacionin, identitetin dhe anëtarësimin në mjedise të ndryshme digjitale. Është menaxhimi i ndërgjegjshëm i personalitetit në internet.
5- Përdorimi: Aftësia e personit për të përdorur mjetet digjitale në mënyrë të përshtatshme dhe efektive për një qëllim të caktuar. Ata gjithashtu duhet të jenë në gjendje të zgjidhin në mënyrë dinamike dhe fleksibël problemet praktike dhe të përdorin një sërë metodash dhe qasjesh, qoftë individualisht ose si pjesë e një komuniteti.
Në fund të artikullit, i cili përbëhet nga dhjetë sugjerime leximi rreth edukimi kritik digjital nga Gianfranco Polizzi, i cili punon në fushën e medias dhe edukimi kritik digjital, ka edhe disa sugjerime që duhen mbajtur parasysh kur mendoni për edukimi kritik digjital.
- Edukimi kritik digjital përfshin jo vetëm aftësinë për të vlerësuar përmbajtjen në internet që hasim, por edhe kuptimin e proceseve të prodhimit dhe konsumit të përmbajtjes në internet, potencialin e tyre për të demokratizuar informacionin dhe kufizimet e tyre strukturore.
- Edukimi kritik digjital është i nevojshëm për të siguruar që njerëzit e të gjitha moshave të mbrohen nga keqinformimi, si dhe për t’i fuqizuar ata në fushën e pjesëmarrjes sociale, qytetare dhe politike duke ndërvepruar me mediat digjitale.
- Edukimi kritik digjital mund të mundësojë të menduarit kritik për çështjet sociale dhe pjesëmarrjen në politikat institucionale dhe joinstitucionale. Për shembull, ai mund t’i pajisë individët me aftësi që e bëjnë më të lehtë pjesëmarrjen në media alternative ose në aktivizëm.
- Sektori publik, veçanërisht sistemet arsimore, kanë përgjegjësinë për të promovuar dhe zbatuar një qasje gjithëpërfshirëse ndaj edukimit kritik digjital për të kontribuar në pjesëmarrjen sociale dhe demokratike përmes teknologjive digjitale.
Polizzi përmbledh rolin e edukimit kritik digjital në problemin e keqinformimit: “Trajtimi i fenomenit të post-të vërtetës kërkon përpjekjen e përbashkët të aktorëve të shumtë, si qeveritë, kompanitë, gazetarët dhe ekspertët. Do të ishte gabim të mendohej se qytetarët nuk janë të përfshirë në këtë. Ndërsa tjetërsimi politik, mosbesimi ndaj ekspertizës dhe edukimi i ulët politik luajnë një rol të rëndësishëm, prandaj është jetike të sigurohet që të gjithë të mund të përfitojnë nga edukimi kritik digjital.”
Burimi: teyit.org
