Inteligjenca artificiale gjeneruese do t’i vështirësojë edhe më shumë problemet tona ekzistuese në shpërndarjen keqinformimit dhe dezinformimit.
Mjetet e bazuara në tekst si ChatGPT mund të krijojnë artikuj akademikë me tingull bindës mbi një temë, të kompletuar me citate që mund të mashtrojnë njerëzit pa një sfond në temën e artikullit. Inteligjenca artificiale e bazuar në video, audio dhe imazhe mund të ndryshojë me sukses fytyrat, zërat dhe madje edhe sjelljet e njerëzve, për të krijuar prova të dukshme të sjelljes ose bisedave që nuk kanë ndodhur fare.
Ndërsa, përpara se AI gjeneruese të ishte gjerësisht e aksesueshme njerëzve ju duhej kohë dhe burime për të krijuar video të rreme, lajme ose artikuj akademikë. Tani, dezinformimi bindës mund të krijohet shumë më shpejt.
Nevojiten aplikime të reja të të menduarit kritik
Deri më sot, një fokus i mësimdhënies së edukimit kritik medial si në shkollën publike ashtu edhe në nivelin pas të mesëm ka qenë duke u kërkuar studentëve të angazhohen thellë me një tekst dhe ta njohin mirë atë, në mënyrë që të mund ta përmbledhin, të bëjnë pyetje rreth tij dhe ta kritikojnë. Kjo qasje ka të ngjarë të shërbejë më pak në një epokë ku IA mund të mashtrojë me kaq lehtësi sugjerimet që ne kërkojmë për të vlerësuar cilësinë. Ndërsa nuk ka përgjigje të lehta për problemin e keqinformimit, mësimi i këtyre tre aftësive kryesore do të na pajisë më mirë të gjithëve që të jemi më elokuentë përballë këtyre kërcënimeve
1. Lexim anësor (me qasje kritike) i teksteve
Në vend që të lexojmë thellësisht një artikull, blog ose uebfaqe të vetme me shikim të parë, ne duhet t’i përgatisim studentët me një grup të ri aftësish filtruese që shpesh quhen lexim anësor.
Në leximin anësor, u kërkojmë nxënësve të kërkojnë shenja përpara se të lexojnë thellë. Pyetjet që duhen bërë përfshijnë: Kush e ka shkruar artikullin? Si e dini? Cilat janë kredencialet e tyre dhe a janë ato kredenciale të lidhura me temën që diskutohet ? Çfarë pretendimesh po bëjnë ata dhe a janë ato pretendime të mbështetura mirë në literaturën akademike?
Kryerja e mirë e kësaj detyre nënkupton nevojën për t’i përgatitur studentët që të marrin në konsideratë lloje të ndryshme kërkimi.
2. Edukimi i kërkimit
Në shumë imagjinatën popullore dhe praktikën e përditshme, koncepti i kërkimit është zhvendosur për t’iu referuar një kërkimi në internet. Megjithatë, kjo paraqet një keqkuptim të asaj që e dallon procesin e mbledhjes së provave. Studentët duhet të mësohen se si të dallojnë pretendimet e bazuara në prova të bazuara mirë nga teoritë e konspiracionit dhe dezinformatat. Ata duhet të mësojnë se si të vlerësojnë cilësinë e burimeve akademike dhe joakademike. Kjo do të thotë t’i mësosh studentët për cilësinë e kërkimit, cilësinë e revistave dhe lloje të ndryshme ekspertize.
3. Edukimi teknologjik
Shumë njerëz nuk e dinë se IA nuk është në të vërtetë inteligjente, por përkundrazi përbëhet nga algoritme të përpunimit të gjuhës dhe imazhit që njohin modelet dhe më pas i kthejnë ato tek ne në një mënyrë të rastësishme por statistikisht domethënëse.
Në mënyrë të ngjashme, shumë njerëz nuk e kuptojnë se përmbajtja që shohim në mediat sociale diktohet nga algoritme që i japin përparësi angazhimit, në mënyrë që të fitojnë para për reklamuesit. Ne rrallë ndalemi të mendojmë pse e shohim përmbajtjen që po shfaqim përmes këtyre teknologjive. Ne nuk mendojmë se kush e krijon teknologjinë dhe se si paragjykimet e programuesve luajnë një rol në atë që shohim. Nëse të gjithë mund të zhvillojmë një orientim më të fortë kritik ndaj këtyre teknologjive, duke pyetur se kush përfiton kur na ofrohet një përmbajtje specifike, atëherë do të bëhemi më rezistent ndaj dezinformatave që përhapen duke përdorur këto mjete.
Nëpërmjet këtyre tre aftësive: leximi anësor, edukimi në kërkim dhe edukimi teknologjik, ne do të jemi më rezistent ndaj dezinformatave të të gjitha llojeve – dhe më pak të ndjeshëm ndaj kërcënimit të ri të dezinformatave të bazuara në IA.
Artikull nga theconversation.com
