Rrjetet sociale janë duke punuar në drejtim të largimit të lajmeve të rreme dhe dezinformatave, në prag të zgjedhjeve në Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA).
Javën e kaluar, Facebook ka marr vendim se do të ndal reklamat zgjedhore dhe përmbajtjen për Covid-19 në javën e fundit të fushatës parazgjedhore.
Ky vendim i rrjeteve sociale erdh pas eksperiencës që patën në zgjedhjet e vitit 2016, me prodhimin e lajmeve të rreme që besohet se u bënë nga grupe ruse, me qëllim për të krijuar një kaos dhe konfuzion te elektorati amerikan.
Drejtori i Facebook, Mark Zuckerberg ka bërë të ditur se kompania e tij ka larguar më shumë se 100 rrjete që kanë interferuar në zgjedhjet amerikane në vitet e kaluara.
Lajmet e rreme janë bërë çështje pas zgjedhjeve në SHBA. Postimet virale në rrjete sociale, lidhur me zgjedhjet e fundit në SHBA, të publikuara nga llogari hiper-partizane dhe ueb-faqe me përmbajtje click-bait, besohet se ndikuan tek votuesit, shkruajnë mediat amerikane.
Më vonë u zbulua se tregimet e fabrikuara janë krijuar nga të ashtuquajturat “fermat e përmbajtjes”, të udhëhequra nga të rinjë nga Ballkani, përkatësisht Maqedonia e Veriut. Por, shumë shpejtë u provua për ndikimin rus tek këto ferma të përmbajtjes.
Infodemia
Në vitin 2020, pandemia globale Covid-19, e kombinuar me garën më të diskutueshme në dekadë për president në ShBA, krijon stuhi të përsosur informative, të përkrahur edhe nga konspiracionistët.
Në prill të këtij viti, Sekretari i Përgjithshëm i Kombeve të Bashkuara, edhe zyrtarisht identifikoi termin “Infodemi” që i referohet lajmeve të rreme që lidhen me Covid-19. Në një botë të preokupuar me virusin Korona, ka pasur vërshim të publikimeve në internet rreth teorive të konspiracionit në lidhje me origjinën e virusit, këshillave të rrezikshme shëndetësore të rreme, diskriminim të shfrenuar dhe stigmatizim në lidhje me sëmundjen.
Dezniformimi rreth pandemisë në hapësirën digjitale u rrit aq shumë, sa që detyroi Organizatën Botërore të Shëndetësisë (OBSh) që të shtonte në faqen e tyre të internetit një seksion për “mitet e përhapura“.
Por e gjithë kjo nuk ndaloi që pandemia të politizohej rëndë në SHBA, ku masat e parandalimit dhe kontrollit të epidemisë, duke përfshirë izolimin në shtëpi dhe mbajtjen e maskave, janë kthyer në pika grindjeje këtë sezon zgjedhor. Në të njëjtën kohë, konspiracionistët e ekstremit të djathtë si “QAnon” po gëzojnë një vëmendje të paparë në këtë kohë.
Më shumë se platformë
“Big Tech” (grupi i kompanive më të mëdha botërore në teknologji) akuzohen vazhdimisht se nuk kanë bërë sa duhet, në përhapjen e lajmeve të rreme dhe në rregullimin e informacionit në internet.
Zuckerberg gjithmonë ka thënë se Facebook është platformë dhe jo një kompani mediatike. Por aktualisht, këto platforma sociale janë rritur dhe, roli i tyre është bërë më e fuqishëm, krahasuar me shumicën e organizatave të lajmeve sa i përket shpërndarjes së informacionit.
Në përpjekjet e tyre (rrjeteve sociale) për kontrollim të fakteve (fact-checking) të informacionit dhe për të larguar lajmet e rreme, duke përfshirë ato të përhapura nga zyrtarë qeveritarë, industria vazhdon të përballet me vëzhgim mbi trajtimin e fjalës politike, veçanërisht gjatë periudhave zgjedhore.
Algoritmi fajtori i vërtetë?
Një studim i vitit 2018 nga Instituti për Teknologji i Massachusetts (MIT) i botuar në revistën Science zbuloi se lajmet e rreme të përhapura në Twitter, u shpërndanë gjashtë herë më shpejtë dhe gjeneruan 70 përqind reagime (retweet) sesa lajmet e vërteta.
Cindy Otis, një ish analiste e CIA-s dhe autore e librit që trajton informatën e rreme, tha se natyra shumë e ngarkuar e mediave sociale rrit dezinformimin në internet.
Përveç kësaj, algoritmet e mediave sociale janë krijuar për të mbajtur përdoruesit e tyre të angazhuar duke krijuar dhoma dixhitale që i bëjnë përdoruesit viktima të zakoneve të tyre të shfletimit. Si rezultat, njerëzit bëhen më të prirur të besojnë gjëra që konfirmojnë paragjykimet e tyre partiake dhe të hedhin poshtë gjithçka tjetër jashtë flluskave të tyre, duke polarizuar më tej opinionet e publikut për gjithçka, nga maskat e fytyrës tek racizmi.
Një tjetër ndikim të madh në keqinformim ka edhe konspiracioni dhe shpërndarja e teorive të tilla në internet. Shpërndarja e tyre arrin rekorde në lexueshmëri. Hany Farid, një profesor nga Shkolla e Informacionit në UC Berkeley thotë se kur bëhet fjalë për teoritë e konspiracionit, vjen në shprehje fenomeni i quajtur “efekti bumerang” – kur i thoni dikujt se ajo që ata mendojnë se është e gabuar, ajo vetëm i rrënjos ata në atë teori.
“Kjo është bota në të cilën jetojmë tani – ku faktet janë bërë diçka tjetër nga ato që duhet të jenë,” tha ai.
