Analizë nga EUvsDisinfo
Në mjedisin informativ serb, një llogari në Twitter ka qarkulluar historia e një nëne serbe që jeton në Gjermani, e cila dyshohet se është gjobitur pasi nuk e ka veshur djalin e saj si vajzë me kërkesë të shkollës. Videoja u shpërnda disa javë përpara se kryeqyteti serb Beograd planifikohej të priste EuroPride 2022, në fund të shtatorit.
“Shqetësimi i një nënë serbe nga Gjermania” apo një “nënë serbe nga nëna Rusi”?
Një llogari në Twitter në pronësi të liderit të një lëvizjeje lokale anti-globaliste promovoi më 20 gusht një video të shpallur si “dëshmi e motrës sonë Milka, e cila jeton dhe punon në Gjermani”. Ajo u filmua në qytetin serb të Nishit gjatë një fushate nënshkrimesh kundër organizimit të EuroPride në Beograd. Më tej në Twitter thuhet se “situata që ajo ka pasur në BE nuk do të kalojë në Serbi. Burrat do të mbeten burra, dhe gratë, gra”.
Në video, gruaja prezantohej si serbe me banim në Gjermani. Ajo pohoi se një shënim ishte dërguar nga Ministria Gjermane e Arsimit që udhëzon djemtë të veshin fustane dhe vajzat të veshin veshje për djem në shkollë për të ndihmuar në zbulimin nëse ishin meshkuj apo femra. Më tej ajo ka treguar se kur ka refuzuar ta veshë djalin e saj si vajzë, ka marrë një gjobë prej 263 eurosh. Pas kësaj eksperience, ajo ka thënë se ka vendosur të kthehet për të jetuar në Serbi.
Videoja u shpërnda dhe u komentua gjerësisht, përfshirë edhe nga diasporën serbe në Gjermani, duke hedhur pothuajse menjëherë dyshime mbi vërtetësinë e deklaratave.
Disa ditë më vonë, një thashetheme u lëshua në Twitter duke thënë se gruaja nga video ishte një ruse që punonte në Qendrën Humanitare Ruse në Nish. Sipas të njëjtës llogari në Twitter, ajo dyshohet se ishte larguar nga Serbia “nga frika e arrestimit me kërkesë të Gjermanisë për shkak të gënjeshtrave që kishte thënë në videon që qarkullon në rrjetet sociale!” Kjo thashetheme ishte gjithashtu një çështje polemike dhe u hodh poshtë në rrjetet sociale.
Një grua e manipuluar nga krijuesit e dezinformatave
Videoja u trajtua shpejt nga mediat serbe dhe kontrolluesit e fakteve, si dhe nga individë nga diaspora.
Vetë gruaja rrëfeu në fund se ishte manipuluar nga autori i tweet-it dhe se ishte ngatërruar. Ajo mohoi të ishte ruse dhe shpjegoi se ishte një shtetase serbe e cila kishte jetuar në Gjermani për gati gjysmën e jetës së saj. Sipas shpjegimeve që ajo ka dhënë për një gazetë serbe, duket se situata ishte një “ushtrim për ndryshimin e roleve” (Rollentausch), dhe se nuk ishte as e detyrueshme dhe as e urdhëruar nga Ministria e Arsimit. Ajo po ashtu ka thënë se është dashur të paguajë 263 euro jo për këtë projekt por për mungesën e pajustifikuar të fëmijës së saj në shkollë.
Në një artikull që demonton rastin me titull “Saga e internetit: Kush është në të vërtetë nëna serbe nga Gjermania?“, sociologët e intervistuar arritën në përfundimin se videoja ishte bërë posaçërisht në kontekstin e EuroPride dhe se video të tilla që qarkullojnë në internet luajnë një rol të rëndësishëm sepse duken autentikë dhe audienca u beson atyre. “Një gjë tjetër që shton autenticitetin është se pas regjistrimeve të tilla qëndrojnë njerëz të zakonshëm dhe kjo ia shton rëndësinë. Ndikimi është më i madh tek popullata që ka hezitime për ndonjë çështje të caktuar”, tha sociologu Dalibor Petroviq.
“Vlerat e kërcënuara”: një narrativ i përsëritur pro-Kremlin
Narrativat e dezinformimit dhe manipulimit janë shumëfishuar në kontekstin e EuroPride në Beograd. Ata filluan fillimisht me mesazhe për shpërthimin e lisë së majmunëve, duke pretenduar se ngjarja ishte një “bombë biologjike” që synonte shkatërrimin biologjik të Serbisë dhe kombit serb.
Ka një ton të qartë anti-BE dhe anti-perëndimor në pretendimet se sjelljet “të panatyrshme” po i imponohen shoqërisë serbe nga vendet perëndimore. Në këtë dikotomi, Rusia është gjithmonë kundër “Perëndimit” si mbrojtëse e vlerave tradicionale, fesë, familjes, moralit dhe madje edhe sensit të shëndoshë. “Vlerat e kërcënuara” janë një narrativë e përsëritur pro-Kremlin.
Të dielën, më 28 gusht, një protestë kundër EuroPride u drejtua nga klerikët nga Kisha Ortodokse Serbe dhe dega serbe e Ujqërve të Natës, një grup motorristësh rus që mbështesin me vendosmëri Vladimir Putinin. Protestuesit pretenduan se po mbronin vlerat tradicionale të familjes, dhe disa prej tyre mbanin kryqe dhe flamuj rusë.
BE-ja mbështet barazinë dhe refuzon të gjitha format e diskriminimit. EuroPride u mbajt për herë të parë në vitin 1992 dhe mbron të drejtat e barabarta të personave LGBTIQ+ në të gjithë Evropën, duke u dhënë zë atyre që përballen me diskriminim, dhunë ose urrejtje për asnjë arsye tjetër përveç seksit, seksualitetit ose gjinisë së tyre. Beogradi fitoi përzgjedhjen për të pritur EuroPride 2022 në një votim dërrmues duke konkurruar me qytete të tilla si Barcelona dhe Dublini.
